Kardeş Kıskançlığı

Adele Faber ve Elaine Mazlish'in yazdığı "Kardeş Rekabeti" bu aralar en çok ihtiyacım olan yanıtları bana gösterecek gibi görünüyor. Kitapta kıskançlık nasıl geçer, kıskançlık nasıl yenilir gibi sorulara yanıt aranıyor. Evde sürekli olarak ağlayıp, öfke krizleri geçiren bir minik varsa ve bunlar eve gelen ufaklıktan kaynaklanıyorsa biraz yol göstericilere ihtiyaç duyuluyor.
Yazarlar, duygular ile davranışlar arasındaki ayrımı iyi yapmak gerektiğini, bu süreçte çocuğun olumlu olumsuz tüm duygularını ifade etmesine izin verilmesi gerektiğini söylüyor. Ancak bunu yaparken zarar vermesini engellemeli ve öfkesini ifade edeceği yolu ona göstermeli diyorlar. Bunun için kitapta çeşitli ifadelerin ve alternatiflerinin olduğu çizgi hikayeler var. Ben özellikle küçükler için olanları dikkatle inceledim.

-Çocuğun kardeşi hakkındaki olumsuz duygularını onaylayın diyor yazarlar. Yani inkar edip geçiştirmek yerine, mesela "sürekli bebekle ilgileniyorsun" dediğinde "benim onunla vakit geçirmem hoşuna gitmiyor mu?" diye sormak ve çocuğun duygularını kabul etmek.

-Çocuğun gerçekte sahip olmadığını hayal etmesine izin vermek. Bunun için de şöyle bir örnek verilmiş: çocuk "bebeği geri gönderin" , "onu burada istemiyorsun, bazen keşke gitse diyorsun" şeklinde aynalama yapmak.
Aynalama yöntemi çocuklar üzerine yazılmış pek çok kült eserde mevcut. Aynalama ile çocuğun o anki duygusu dile getirilir ve susulur. Çocuğun duyguları isimlendirilerek kendi duyguları ile tanışması sağlanır.

-Çocuğun düşmanca duygusunu sembolik olarak ifade etmesine olanak sağlamak. Mesela bebeğin kolunu çekiştirdiğinde "Ne yapmaya çalışıyorsun? Kolunu kırmaya mı? Çok yaramazsın!" demek yerine "Kardeşine zarar vermek yok. Ne hissettiğini oyuncak bebeğin üstünde göster"
Ben bu noktada biraz tereddütte kaldım çünkü öfkesini sembolik bir nesneye yöneltmenin uzun vadede ne gibi sonuçları olacağından pek emin değilim. Her kızıp öfkelendiğinde bir nesneye yönelirse?

-Zarar veren davranışı durdurun. Öfkenin nasıl güvenli bir şekilde ifade edileceğini gösterin. Saldırana saldırmaktan kaçının. Oyuncağını aldığı için kardeşine vurduğunda "Bir bebeğe bunu yapmak çok kötü birşey. Sadece oyuncağına dokundu" demek yerine "Kardeşine ne kadar kızgın olduğunu sözcüklerle anlat, yumruklarla değil" demek.

Kızım şu ara herşeye ağlıyor. Yani yanından sinek geçse "neden geçti" diyip ağlamaya başlayabiliyor. Bazen de durup dururken "ağlamak istiyorum" diyerek kendini yere atıyor ve tepinmeler eşliğinde ağlıyor. Bazen ona sarılmama müsade ediyor, bazen etmiyor. Dün özellikle aynalama yöntemini kullanmaya dikkat ettim ve epey de işe yaradı. Ağlamalar daha kısa sürdü.